Ewa Mielczarek
Wawrzyny 2024
Tradycja i prestiż
Głęboko zakorzenione w życiu kulturalnym Lubuskie Wawrzyny są przedsięwzięciem o bogatej historii sięgającej ostatniej dekady XX wieku. Obserwując obecną, wysoką rangę imprezy, aż trudno sobie wyobrazić, jak mozolnie kluła się idea przyznawania regionalnej nagrody Ziemi Lubuskiej. Zainteresowanym polecam artykuł Mirosławy Szott i Roberta Rudiaka Wawrzyny Lubuskie, w którym autorzy szczegółowo opisują genezę tej nagrody*. Niezaprzeczalnym jest fakt, że przez lata została wypracowana formuła, która sprawia, że to najważniejsze święto lubuskiej literatury, nauki i mediów. Tegoroczna gala Lubuskich Wawrzynów potwierdziła prestiż i doniosłość wydarzenia, podczas którego ogłoszono laureatów 31. Lubuskiego Wawrzynu Literackiego w kategoriach prozy i poezji, 20. Lubuskiego Wawrzynu Naukowego oraz 11. Lubuskiego Wawrzynu Dziennikarskiego, a także nagród i tytułów towarzyszących.
24 lutego – to jest zgodnie ze zwyczajem w ostatni czwartek tegoż miesiąca – w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze odbyła się gala konkursu Lubuskie Wawrzyny 2024, podczas której uhonorowano najwyżej ocenionych literatów, naukowców i publicystów w regionie. Obok autorów w uroczystości wzięli udział parlamentarzyści, reprezentanci władz rządowych i samorządowych, członkowie kapituł wawrzynowych, przedstawiciele środowiska kulturalnego, naukowego, dziennikarskiego, sponsorzy. Relację z imprezy emitowała TVP 3 Gorzów.
W imieniu organizatorów zgromadzonych gości powitali dyrektorzy największych książnic lubuskich – gospodarz gali, dr Andrzej Buck (WiMBP im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze) oraz dr Sławomir Szenwald (WiMBP im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim).
Lubuski Wawrzyn Literacki, rozstrzygnięty po raz 31., przyniósł laureatów w dwóch kategoriach – poezja i proza. W tej pierwszej najwyższym laurem uhonorowano Bartosza Konopnickiego za tomik zatytułowany Zapisy promieniowania. Kapituła w składzie: prof. dr hab. Małgorzata Mikołajczak (przewodnicząca, UZ), prof. dr hab. Wojciech Ligęza (UJ), prof. dr hab. Marian Kisiel (UŚ) również wysoko oceniła poezję Krzysztofa Fedorowicza – Zimowe cięcie winorośli oraz Marii Fraszewskiej – Od mięty i odmęty, które były nominowane do nagrody.
Wawrzyn w kategorii prozy przyznano Marcinowi Mielcarkowi za książkę Skoczek. Wśród nominowanych znalazły się jeszcze publikacje Upierz Pauliny Pudło oraz Dusze niczyje Pawła Jakuba Sochackiego. Ostateczną decyzję podjęła kapituła w składzie: dr hab. Wojciech Browarny, prof. UWr (przewodniczący), prof. dr hab. Karol Maliszewski, ks. dr hab. Andrzej Draguła. Ponadto Nagrodę Rektora Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim za Debiut Literacki w postaci Srebrnego Sokolego Pióra otrzymała Katarzyna Grabias-Banaszewska, autorka tomu opowiadań Geranium oraz Agnieszka Tymoszczuk za zbiór wierszy to ciche zwierzę jakie tam w tobie. Dyplomy honorowe za całokształt twórczości przyznano dr. Włodzimierzowi Kwaśniewiczowi (pośmiertnie), a także Beacie Igielskiej, Tadeuszowi Kolańczykowi i Eugeniuszowi Kurzawie.
Do ścisłej czołówki nominacji 20. Lubuskiego Wawrzynu Naukowego zakwalifikowano: Martę Bąkiewicz, autorkę Literackich dorzeczy Odry. Wokół narracji polskich i niemieckich twórców po 1945 roku, Agnieszkę Dylewską za Grünberger Hauskalender. Literackie zwierciadło zielonogórsko-kożuchowskiej mikroprowincji (1910-1940) oraz Grzegorza Urbanka za publikację Bastion niemczyzny na nowym pograniczu. Powiat międzyrzecki w latach 1918-1939. Decyzją kapituły w składzie: prof. dr hab. inż. Justyna Patalas-Maliszewska (przewodnicząca), prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk, dr hab. Justyna Krauze-Pierz, prof. dr hab. Tomasz Jurek, dr Piotr Prusinowski, Wawrzyn Naukowy trafił do dr. Grzegorza Urbanka. Nagrodę Rektora UAM w Poznaniu za Najlepszą Książkę Popularnonaukową (Małe Srebrne Pióro) przyznano Izabeli Korniluk za opracowanie Hegemonia Zastalu. Dzieje Zaodrzańskich Zakładów Przemysłu Metalowego „Zastal” w Zielonej Górze (1945-1991). Dyplomem za walory edytorskie uhonorowano książkę Zbigniewa Bujkiewicza pt. Zielonogórskie domy i ich twórcy z przełomu XIX i XX wieku, opublikowaną przez Archiwum Państwowe w Zielonej Górze.
Prace zgłoszone do Wawrzynu Dziennikarskiego oceniała kapituła w składzie: prof. dr hab. Jolanta Chwastyk-Kowalczyk, Marcin Ogdowski oraz prof. UAM dr hab. Dominika Narożna. Nominacje przyznano: Monice Bartkowicz-Krzysztof za audycje emitowane w Radiu Zachód: Z potrzeby serca (3.09.2024), Dwie twarze (15.10.2024), Oto kobieta (14.11.2024), Muzyka dla głodnych (16.12.2014); Zbigniewowi Borkowi za artykuły opublikowane w „Polityce”: Teatr obłudy (20.03.2024), Kadry znad Warty (17.04.2024), „Pacjent biologicznie był martwy”. Rozmawiamy z ukraińskim lekarzem oskarżonym o zabójstwo (5.07. 2024), Wiedzieli, a nie uwierzyli (3.07.2024) oraz Maciejowi Piotrowskiemu za reportaże wyemitowane w TVP1: Winnych brak („Magazyn ekspresu reporterów” 5.05.2024), Prezes i jego prywatny folwark („Reporterzy” 30.09.2024), Horror Amandy z Kolumbii („Reporterzy” 30.09.2024), Winogrona i mleko matki („Reporterzy” 20.12.2024). Decyzją kapituły laureatem 11. Lubuskiego Wawrzynu Dziennikarskiego został Zbigniew Borek. Ponadto przyznano wyróżnienie dla młodego dziennikarza – Maciejowi Piotrowskiemu za reportaże wyemitowane w TVP1.
Zwycięzcy otrzymali stauetki w postaci srebrnych piór autorstwa zielonogórskiego plastyka Roberta Tomaka, a także nagrody pieniężne i zestawy upominkowe.
Ostatnią kategorią uroczystości był „Plebiscyt online Czytelników”, w którym łącznie oddano 3981 głosów. Spośród ważnych 3074 największą liczbę głosów otrzymały książki: Mia100 lubuskie. Tom 1: Zielona Góra, Michała Pszczółkowskiego, Inny Abramiuk, Wiktorii Marii Papaj, Katarzyny Ciesielskiej, Marii-Alexandry Keresztyen, Tomasza Radzika, Yelyzavety Kasishchevej (916 głosów), Paradygmaty Ryszarda Jasińskiego (449 głosów) oraz Zupełnie niedaleko gdzieś dwa kroki za… i głębiej Moniki Miłosz (227 głosów).
Artystycznym akcentem gali Wawrzynów był minikoncert w wykonaniu Jagody Ambroziak, studentki Instytutu Muzyki Uniwersytetu Zielonogórskiego Wydziału Artystycznego, kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, która zaprezentowała trzy utwory solowe.
Dla porządku należy wymienić instytucje sprawcze, dzięki którym przedsięwzięcie jest realizowane. Trudu organizacji całego projektu podjęła się Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze oraz Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim. Partnerami w działaniach były: Związek Literatów Polskich – Oddział w Zielonej Górze oraz Związek Literatów Polskich – Oddział w Gorzowie Wielkopolskim, a także Uniwersytet Zielonogórski, Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Collegium Polonicum w Słubicach oraz Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim, Filia Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu.
Uroczystą galę Lubuskich Wawrzynów 2024 moderowali dziennikarze, Karolina Kamińska i Kamil Babiarczuk. Po części oficjalnej zgromadzonych gości zaproszono na bankiet i rozmowy kuluarowe w holu Biblioteki Norwida.
* M. Szott, R. Rudiak, Wawrzyny Lubuskie, „Pro Libris” 2016, nr 1-4, s. 127-148.