Kamil Derda

Gusła zatrzymane w kadrze,
czyli Lubuski Teatr
na Edinburgh Festival Fringe

Sierpień, centrum miasta i uliczni artyści, zarażający swoją energią przechodniów, zatrzymujących się, by posłuchać twórczości muzyków. Kolory, które w tym czasie dominują, kontrastują z szarobrązowymi budynkami z kamienia, co stanowi niezwykłą okazję do uchwycenia tej różnorodności na fotografiach. Edynburg – to jedna z największych przygód w historii Lubuskiego Teatru.

Wakacje są zwykle dla teatrów czasem odpoczynku. Zielonogórski teatr w tym roku jednak odpoczynek zamienił na niezwykłą, twórczą wyprawę. Prawie cały sierpień 2023 roku zespół złożony z kilkunastu osób miał niepowtarzalną okazję uczestniczyć w Edinburgh Festival Fringe, największym festiwalu teatralnym na świecie. Naszym głównym celem było przedstawienie spektaklu pt. Gusła w reżyserii Grzegorza Brala (na podstawie II cz. Dziadów Adama Mickiewicza i uzupełnione fragmentami cz. III i IV) przed międzynarodową publicznością i zanurzenie się w niezwykle zróżnicowanym środowisku teatralnym, jakie oferuje to prestiżowe wydarzenie. Wyjazd ten stanowił nie tylko unikalną okazję do prezentacji polskiego teatru za granicą, ale także niezapomniane doświadczenie artystyczne dla zespołu. Słyszeliśmy, że Edynburg słynie z deszczowej aury. Postanowiliśmy ją odczarować.

Przygotowania do wyjazdu rozpoczęły się ponad pół roku wcześniej. Rozważane były różne terminy, sposoby dotarcia na wyspy, przewóz kostiumów, rekwizytów – organizacja takiego wyjazdu to prawdziwe wyzwanie logistyczne. Zmiany w scenografii, reżyserii i kostiumach miały na celu dostosowanie spektaklu do specyfiki sceny Main Hall w Summerhall, gdzie mieliśmy zagrać nasze Gusła aż 23 razy w ciągu niespełna miesiąca. Lubuski Teatr przygotował specjalną wersję spektaklu, dostosowaną do międzynarodowego audytorium, prezentując bogactwo polskiej kultury teatralnej. Zespół pracował nieustannie nad doskonaleniem każdego elementu przedstawienia, aby zapewnić widzom niezapomniane wrażenia.

Po przygotowaniach logistycznych ekipa Guseł wyruszyła do Edynburga. Czekał nas intensywnie wy-
pełniony czas – w programie znalazły się nie tylko spektakle teatralne, ale również spotkania z przedstawicielami innych teatrów oraz warsztaty artystyczne.

Widownia, składająca się z przedstawicieli różnych narodowości i kultur, była niezwykle entuzjastyczna. Otrzymaliśmy ciepłe przyjęcie od publiczności, co stanowiło nie tylko potwierdzenie wysokiej jakości proponowanej przez nas formy przedstawienia, ale także dowód na jej uniwersalność. Otrzymaliśmy liczne pozytywne recenzje, w których podkreślano walory zarówno interpretacji aktorskiej, reżyserii, jak i scenografii. To ogromne wyróżnienie dla Lubuskiego Teatru. Maksymalną ocenę, czyli pięć gwiazdek jako pierwszy przyznał nam prestiżowy „The Scotsman”. Był to moment, w którym poczuliśmy, że bierzemy udział w historycznym wydarzeniu, przyczyniając się do tworzenia historii teatru polskiego. Zanim zdążyliśmy nacieszyć się tą recenzją, spłynęła do nas następna. „Lost in Theatreland” – pięć gwiazdek. Czymś, czego nikt z nas się chyba nie spodziewał, były słowa Greame Strachana z „British Theatre Guide”, które pozwolę sobie przytoczyć: „Jest to produkcja znacznie wykraczająca poza zwykłe oczekiwania wobec programu Fringe. Wyznaczyła nową poprzeczkę dla oczekiwań i z pewnością jest najświeższym, najbogatszym i najbardziej oszałamiającym spektaklem teatru Fringe, jaki Szkocja widziała w 2023 roku”.

Festiwal Fringe oferował także niezapomniane możliwości wymiany doświadczeń z innymi teatrami z całego świata. Uczestniczyliśmy w warsztatach, debatach i spotkaniach networkingowych, co pozwoliło nam poszerzyć horyzonty artystyczne i spojrzeć na teatr z różnych perspektyw. Nasz zespół miał również okazję przyswajać różnorodność kulturalną Edynburga, zarówno w kontekście kultury teatralnej, jak i codziennego życia.

Wyjazd do Edynburga na Fringe Festival z perspektywy fotografa był pełen wyzwań, ale przede wszystkim dostarczył niezliczonych momentów, które zatrzymane w kadrze stanowią trwałą pamiątkę z tego niezwykłego wydarzenia kulturalnego. Na zdjęciach znalazły się m.in. architektura Edynburga (połączenie historycznych zabytków i nowoczesnych budynków), ujęcia ulicznych performance’ów, zespół pracujący nad scenografią, aktorzy Guseł w akcji, reakcje widowni, a także spotkania z innymi artystami.