Może się wydawać, że tylko dziecko potrafi tak mistrzowsko odwrócić przyczynę i skutek, dostrzegając dyrygenta chmur w strachu na wróble. A nawet więcej: pominąć wiatr, który porusza zarówno chmury, jak i strachy. Wypchane kukły nie są – jak domyślamy się – tylko elementem krajobrazu, bezsensownym punktem wypełniającym przestrzeń bohaterki. Lola portretuje strachy, bo stanowią one poniekąd wyraz wiejskiej kreatywności, otwierają jej wyobraźnię. W tamtych czasach (lata 80. XX wieku) miały one zazwyczaj postać ludzi i były ubierane w stare i niepotrzebne ciuchy. Dorastająca Lola dopisuje im intencje, bawi się skojarzeniami, a następnie szkicuje je na końcu swojego zeszytu:

[…] napisałam kulfonami w ramce tytuł Atlas strachów na wróble i szkicowałam tam wszystkie wypchane słomą kukły z Hektarów: stracha z pola Sitków, który przechylał się w stronę młodej olchy, co wyglądało, jakby ją uwodził; stracha spod lasu z jednym tylko okiem, w beretce na bakier, w którego słomianym wnętrzu pod dziurawym swetrem uwił sobie gniazdo rudzik; stracha podobnego do mojego ojca, którego lubiły obsiadać ptaki.

Strachy są na szczęście niegroźne w ogólnym rozrachunku. Wypchane słomą, bez wnętrzności. Lola ma jednak własne strachy: zamordowaną w stanie wojennym ciocię Andzię, preparowane przez ojca zwierzęta, obłapującego Mundka, chmurę z Czarnobyla. Niby bezwolne, ale jednak potrafiące dyrygować dorastającą dziewczyną, oddziałujące na jej przyszłe życie („śmierć zalęgła mi się w głowie” – zauważa bohaterka). Do tego dochodzi krytyczne patrzenie na siebie, „bo w czasie odpustu jedna baba powiedziała drugiej babie, że jeśli idzie o urodę, to nie wdałam się w Zosię [mamę]”. Dziewczyna ma też sprawdzone sposoby na stres. Pruje sweter aż do samej obwódki pod szyją (stwierdza, że wygląda to, jakby ktoś poderżnął jej gardło), zjada to, co jadalne nie jest (papier, tynk ze ściany). Z tego powodu trafia ona do szpitala i zostaje u niej zdiagnozowany zespół Pica. Po czasie Lola zaczyna sobie radzić z rozpoznaną (autodestrukcyjną) chorobą i – w akcie odwagi – poddaje się rytuałowi: strzepuje dłonie, kładzie się pod kocem i „szuka w sobie niewidzialnej wystającej końcówki”, która uwiera (tu np.: słowa babci, przezwiska kolegów, kłótnie rodziców, dziura w skarpecie). Nazywanie tej uwierającej końcówki daje jej możliwość przełamania schematu, wyzwala ją.

Ważny jest też moment historyczny, czas PRL-u, poczucie nienasycenia, szczególne wzajemne relacje w rodzinie wielopokoleniowej. Ojciec, który pracuje w papierni, jest pszczelarzem, ale miewa problemy z alkoholem, interesuje się polityką i jest członkiem partii. To ze względu na chęć zaimponowania ojcu Lola zapisuje w zeszycie usłyszane nazwy gołębi, to jemu pragnie asystować (kiedy szkoli on w swoim fachu syna leśniczego), prasuje mu koszule, gdy jest pokłócony z mamą. Mama z kolei pracowała jako pomocnica murarska, jest kobietą zadaniową, córka lubi z nią spędzać czas (np. przy składaniu pościeli). Ich beztroska zostaje przerwana śmiercią cioci Andzi. Morderstwo okazało się głębokim zranieniem całej rodziny.

Jednym z istotnych tematów tej książki jest też etos pracy, któremu miejsca ustępuje nawet gorliwa religijność: „Mogłam nie odmawiać przed snem pacierza, zaspać w niedzielę na mszę, ale w pole musiałam iść, bo ziemia dla moich dziadków była największą świętością, tak jakby ich Bóg mieszkał pod nią, wśród korzeni roślin, a nie w niebie”. Lola potrafi wiele innych praktycznych rzeczy, np. pomaga robić kapustę, zwozić z pola korpiele, strzyże tatę oraz kilkunastu sąsiadów. Robi to, mimo że brzydzą ją nieumyte włosy, brudne kołnierzyki i wypryski u obcych. Podobnie jest z asystowaniem tacie przy preparacji zwierząt – dziewczyna przeżywa wewnętrzny bunt.

Poczucie ciężaru istnienia, zmysłowo-materialna rzeczywistość – to wszystko z jednej strony głęboko niepokoi, a z drugiej zachwyca (wyjątkowo dobre połączenie). Książka jest esencjonalna. Mocno nastawiona na estetyzację przekazu, czego dowodem niech będzie wprowadzający fragment opowiadania Korpiele: „Nadszedł wrzesień. Po zapadnięciu zmroku młode topole spacerowały wokół stawu. Nikt by nie uwierzył, że mogą się tak przechadzać jak siostry szarytki wokół ołtarza Czarnej Madonny na Jasnej Górze, ale daję słowo, że tak było […]”. Te poetyckie skojarzenia są często zestawione z bardzo przyziemnymi sprawami do załatwienia. Wydobywają się z Loli mimochodem.