Dramat lubuski na przestrzeni lat
Antologia dramatu lubuskiego, wydanie drugie, uzupełnione, pod red. A. Bucka, Pro Libris, Zielona Góra 2022, 560 s.
Każdy region ma wiele swoich tajemnic, sekretów ukrytych gdzieś na historycznych kartkach. Część z nich możemy jednak poznać. Tak właśnie jest w przypadku dawnych czasów teatru na terenie obecnego województwa lubuskiego, które odkrywamy dzięki Antologii dramatu lubuskiego pod redakcją Andrzeja Bucka.
W ponad pięciusetstronicowej książce znajduje się aż siedemnaście spisanych dramatów – rozpoczynając od tych z 1946 roku, poprzez te z początku XXI wieku, aż do współczesnych z 2022 roku. Wśród autorów wybranych sztuk teatralnych zagościły nazwiska związane z województwem lubuskim, część z nich pochodzi z tego regionu, inni – przybyli tutaj z biegiem lat. Aż sześć dramatów wyszło spod pióra Iwony Kusiak, powiązanej z Teatrem im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim. Oprócz niej w zbiorze dwukrotnie zagościł Ireneusz Kozioł oraz zamieszczono pojedyncze sztuki Janiny Ertner, Ireny Kubickiej, Wojciecha Śmigielskiego, Mirosławy Szott, Lecha Mackiewicza, Gunnara Hayena (właściwie Artura Belinga), Przemysława Grzesińskiego, Haliny Bohuty-Stąpel i Marka Krukowskiego.
Tematyka dramatów jest bardzo rozległa – pierwsze odnoszą się do czasów wojny i okresu powojennego. W kolejnych mamy nawiązania do ważnych wydarzeń z życia mieszkańców województwa lubuskiego, m.in. do sporu o Dom Katolicki w Zielonej Górze w 1960 roku. Cały zbiór ukazuje nam, jakie sprawy poruszały regionalną społeczność w danym okresie. Z bardziej współczesnych spraw poruszony zostaje problem odchudzania i oddziaływania aplikacji mobilnych w Wege-nacji Iwony Kusiak lub ciągle aktualny i ważny temat w naszym województwie, czyli żużel w Zapachu żużla tej samej autorki.
Dodatkowym atutem uświetniającym Antologię dramatu lubuskiego, oprócz niezwykłej przygody, jaką jest poznawanie sztuk teatralnych, są materiały źródłowe, np. skany starych plakatów czy skryptów. Możemy dzięki temu zobaczyć nie tylko, jak zmieniał się teatr, ale również jak przeobrażała się grafika przyciągająca widzów na widownię. Część dramatów opatrzona jest banerami powstałymi dla zielonogórskiej „Czytelni dramatu” – to dzięki niej poznajemy starsze i nowsze utwory powstałe z myślą o Lubuszanach. Aż cztery dramaty zostały przedstawione właśnie za sprawą Janusza Łastowieckiego i wielu wybitnych aktorów, którzy wcielili się w role nowoczesnych postaci.
Każda sztuka zakończona jest krótką notką o premierze lub próbach odczytu i biorących udział w występach aktorach. Na końcu zbioru znajdują się biogramy autorów oraz posłowie opracowane przez Andrzeja Bucka, a także Varia, w których autor opisuje anegdoty związane z premierami dwóch sztuk teatralnych zamieszczonych w Antologii dramatu lubuskiego. Wydanie jest niezwykle ważną pozycją w dziejach lubuskiej literatury. Ciekawe i różnorodne tematycznie dramaty zebrane w jedną całość opowiadają historię teatralną regionu.